Sny, w których pojawiają się konkretne osoby wzbudzają nasze zaciekawienie i chcemy widzieć „co to oznacza”, szczególnie pojawiają się elementy romantyczne czy erotyczne. Aby móc powiedzieć coś więcej o znaczeniu danego snu trzeba wziąć pod uwagę kontekst. Sny, w których pojawiają się konkretne osoby, wzbudzają nasze zaciekawienie i chcemy widzieć „co to oznacza”, szczególnie pojawiają się elementy romantyczne czy erotyczne. Bardzo często w komentarzach pod moim poprzednim tekstem o snach pojawiają się pytania w rodzaju: „śni mi się chłopak, którego znam i podoba mi się, co to znaczy?”, “śni mi się dziewczyna, której w ogóle nie znam, dlaczego?”, czy też “śni mi się koleżanka, której nie lubię, ale się całujemy, co to oznacza?”. Jak odkryć znaczenie swoich snów? Aby móc powiedzieć coś więcej o znaczeniu danego snu trzeba przede wszystkim wziąć pod uwagę kontekst. Co się dzieje w życiu śniącego, jaką jest osobą, co aktualnie przeżywa? Senniki się nie sprawdzają, bo tego kontekstu zupełnie nie uwzględniają. Sny są reakcją naszej psychiki na to, co się w nas i w naszym życiu dzieje, a nie tylko zbiorem zupełnie przypadkowych obrazów. Ulegamy też pokusie dosłownego interpretowania snów czy traktowanie ich jako wskazówki wprost. Stąd w śniącym pojawiają się pytania: skoro się całowałam we śnie z tym kolegą, to znaczy, że mam się nim zainteresować? Czy jak się kłóciłam we śnie z przyjaciółką, to znaczy, że ona rzeczywiście zrobiła coś złego? Czasem faktycznie sen może pokazywać coś bardzo wprost, tak jakby psychika podpowiadała nam coś, czego nie widzimy na co dzień. Ale najpierw dobrze jest zagłębić się w samego siebie, żeby odczytany przekaz miał jakiś związek z rzeczywistością. Jak więc dowiedzieć się co oznacza mój sen? Poniżej podaję kilka wskazówek na bazie zasad psychologii zorientowanej na proces, które mogą pomóc w lepszym ich zrozumieniu. Stosuję te sposoby pracy z moimi własnymi snami, jak i w pracy z klientami w trakcie terapii. Zadaj sobie pytanie: jaka jest osoba, która ci się śni? Pomyśl o tym, kim jest ten człowiek, który ci się śni? Ważne są różne skojarzenia, spróbuj znaleźć to, co jest najważniejsze, najbardziej poruszające. Bardzo często podpowiedzią jest reakcja emocjonalna, coś, co ekscytuje albo wręcz odwrotnie – wzbudza niechęć czy niezrozumienie. Czy jest w tej osobie coś, co szczególnie przyciąga twoją uwagę? W tym, jaka jest jej osobowość, jak żyje, co robi, jak wchodzi w relacje z innymi ludźmi, co potrafi, jak się zachowuje? Możesz zapisać sobie to, co jest najważniejsze. Sen jest symboliczny, więc szukamy swego rodzaju „ekstraktu”, a nie tylko dosłownych odniesień do realnej osoby. Przykład 1. Jeśli śni mi się ktoś, kogo uważam w życiu za totalnego chama, to muszę sprawdzić, o co w tym chodzi. Co to znaczy być chamem? Cham rozpycha się łokciami. Bez ogródek mówi to, co myśli i nie przejmuje się konwenansami. Wkurzają mnie takie osoby, bo uważam, że w życiu trzeba być przede wszystkim uprzejmym i nie można siebie zawsze stawiać na pierwszym miejscu. A on zawsze coś głupiego palnie i ciągle mówi o sobie, szczególnie w towarzystwie. We śnie spotykam tego mężczyznę, on coś ode mnie chce, a ja uciekam. Przykład 2. Śni mi się romans ze znajomą, która jest artystką. Jest w niej coś fascynującego, w pewnym sensie dla mnie ulotnego. Dodatkowo, w tym śnie, na drodze tej relacji staje mnóstwo przeszkód. Gdy myślę o tej kobiecie, to przychodzi mi do głowy, że jest bezkompromisowa w swojej twórczości, a jednocześnie sztuka jest najważniejsza w jej życiu, zawsze na pierwszym miejscu. Jest osobą pełną pasji i to mi imponuje. Jak by to było być trochę bardziej takim, jak ta osoba? Teraz czas na najlepszą zabawę: wyobraź sobie, jak to jest być takim/taką, jak ta osoba. W przypadku chama ze snu najbardziej prawdopodobna reakcja to: ale jak to, ja NIE CHCĘ być taka jak on, on jest strrrrasznyyy! A jak to by było być w 5% takim jak on? Jak to by było o 5% więcej w życiu mówić to, co się myśli i mniej przejmować się ocenami innych? Porozpychać się odrobinę łokciami, żeby pokazać swój punkt widzenia? Dla kogoś, kto uważa, że za wszelką cenę trzeba być „miłym”, może to być coś bardzo ważnego (i trudnego). Bycie miłym może hamować go przed byciem bardziej sobą, realizowaniem ważnych rzeczy czy większym poczuciem swobody. Taki cham to by umiał… Uwaga, często śniący myślą, że to oznacza zachętę by się całkowicie stać jak ta osoba i budzi to sprzeciw. Jednak chodzi bardziej o to, by poszerzyć swój repertuar zachowań i postaw, nauczyć się czegoś nowego. Co przeszkadza w byciu jak osoba ze snu? W drugim przypadku: Jak to by było mieć więcej pasji, energii twórczej czy bezkompromisowości? Jakie obszary mojego życia by na tym skorzystały? Jakie sprawy w moim życiu powinny być na pierwszym miejscu, a nie są? Co staje na przeszkodzie, by to realizować (sen pokazuje też przeszkody, czyli progi) – poczucie, że “ja tak nie umiem” albo “nie mogę”? Sen nie załatwia za nas naszych progów, ale pokazuje kierunki, w których warto iść. Wczuwając się w tę postać ze snu, na moment staję się nią i patrzę z jej perspektywy na świat. Dzięki temu mogą pojawić się ciekawe odpowiedzi wspierające proces zmiany. Taki przyjemny romansowy sen łatwo pomylić z realną fascynacją konkretną osobą. Jeśli na co dzień raczej o niej nie myślimy, a tylko sny o niej przypominają – raczej jest to kwestia potrzeby wewnętrznych zmian. Osobę pojawiającą się we śnie można więc traktować jak pewnego rodzaju posłańca od naszej psychiki. Z konkretnymi osobami mamy konkretne skojarzenia, stają się przez to językiem naszych snów. Można dosłownie szukać „przekazu”, jaki niesie osoba ze snu – bawiąc się we wcielanie w role. Odegraj scenkę ze snu, najpierw będąc sobą, a potem zmieniając rolę na tę drugą osobę i patrząc z jej perspektywy. Co chce przekazać twojemu “codziennemu ja”? W jaki sposób jej punkt widzenia jest odmienny od twojego? Sny o zbieraniu truskawek Komentarze pod moimi artykułami o snach brzmią też tak: „Ostatnio podoba mi się pewna dziewczyna, zwraca moją uwagę i myślę o niej. Ciągle mi się śni – jak to zinterpretować?”. Jeśli myślimy o kimś dzień i noc, czując fascynację i ciekawość, to nic dziwnego, że pojawia się on/a w snach. Podobnie jeśli śni się ktoś, kogo nie lubimy czy z kim mamy konflikt. Sny wyciągają na plan pierwszy to, co wzbudza emocje, jest ważne i aktualne. Jeśli ktoś pracuje na polu truskawek przez miesiąc, to prędzej czy później będą mu się śniły truskawki. Podobnie jest z tabelkami Excela, grami komputerowymi, serialami, itd. Nie ma w tym nic magicznego – to, że ktoś się śni niewiele jeszcze mówi o tym czy kocha, czy (nie) mamy być razem, czy mu się podobam, itd. To tylko (i aż!) pokazuje, że dzieje się coś ważnego, przede wszystkim dla śniącego. Sen nie mówi wprost co w związku z tym zrobić, tego rodzaju decyzje należą już do śniącego. Podsumowanie Podałam tutaj tylko jedno z możliwych podejść do pracy ze snem i to ze szczególnym rodzajem snu, w którym najważniejsza wydaje się jedna z postaci. Czasem zamiast konkretnych bohaterów snu ważniejsza jest jego atmosfera, miejsce, relacje, czy oderwane od “fabuły” elementy. Poza tym, sny to zarówno delikatna i ulotna, jak i złożona materia, dlatego należy z dystansem podchodzić do prostych przepisów i interpretacji. A najważniejsze jest to, że sny mówią do nas językiem, który tak naprawdę jedynie my sami (czasem z pewną pomocą) jesteśmy w stanie zrozumieć.
Jest to sposób na postawienie wyzwania pomysłowości osoby, z która rozmawiamy. Pytanie 30. Jaką moc chciałbyś mieć: być niewidzialnym czy sprawić, by wszyscy, których dotkniesz, mówili ci prawdę? To jest pytanie, które zasługuje jednak na chwilę refleksji. Nie krępuj się, aby dowiedzieć się, co ma do powiedzenia ta osoba. 31.
Znacie kogoś, kto zawsze potrafi wam zepsuć humor? Sprawia, że czujecie się zmęczeni na samą myśl o spotkaniu z nim, zawsze potrafi powiedzieć coś niemiłego albo wywołać awanturę? Jeśli tak, to możliwe, że macie do czynienia z toksyczną osobą. Kliknij tutaj i poznaj sposób na dupka! Relacje z toksycznymi osobami potrafią być bardzo niszczące, ale potrafią też być bardzo podstępne… Dlatego w tym odcinku podpowiem wam, jak rozpoznać toksyczne osoby i jak sobie z nimi radzić, żeby nie zatruwały nas swoimi negatywnymi emocjami. Jak rozpoznać toksyczną osobę? Jeśli zawsze po spotkaniu z nią czujesz się gorzej, niż przed nim – to są spore szanse, że masz do czynienia z toksyczną osobą. Tacy ludzie z łatwością potrafią zepsuć humor wszystkim wokół i wysysają całą dobrą energię z otoczenia. Ich paliwem są niepotrzebne spięcia i dramaty, często więc prowokują konflikty, czepiają się innych, obgadują znajomych i współpracowników, krytycznie oceniają ludzi za ich plecami i uwielbiają narzekać na wszystko. To osoby, które często robią z siebie ofiarę – każdą sytuację, czy to międzyludzką, czy przypadkowe zdarzenie, są w stanie obrócić tak, żeby wyszło na to, że to inni ludzie albo wszechświat się na nich uwzięli. Chociaż sami prowokują konflikty, zwalają winę na innych i przekonują wszystkich wokół, jacy to oni są biedni i pokrzywdzeni. Biorą ludzi na litość, a współczucie ze strony innych jest dla nich techniką manipulacji – jeśli przejmiesz się sytuacją takiej osoby, to będziesz bardziej skłonna coś dla niej zrobić, odwalić za nią obowiązki w pracy, stanąć po jej stronie w jakimś konflikcie, który sobie wymyśliła. Ulubione narzędzia toksycznej osoby to kłamstwo, branie innych na litość, plotki i złośliwe komentarze. To ta osoba, która zawsze jest w stanie powiedzieć Ci coś, co niby wygląda na komplement, a jednak sprawia, że czujesz się po tym fatalnie – na przykład: „Ciekawa bluzka! Podziwiam Cię, ja bym się nie odważyła tak ubrać!”. Wbija Ci takie szpilki i zasiewa w Tobie wątpliwości, sprawiając, że myślisz o sobie coraz gorzej. Ściąganie innych w dół pozwala jej kontrolować ich i uzależniać od siebie, podobnie jak wciąganie ich w różne konflikty. Jak się przed tym bronić? Toksyczne osoby są świetnymi manipulatorami i czasem zostajemy wciągnięci w ich gierki, jeszcze zanim zdążymy się zorientować, z kim mamy do czynienia… A kiedy zaczynamy mieć jej dosyć, często naszym pierwszym odruchem jest konfrontacja i powiedzenie tej osobie wprost, że zachowuje się fatalnie – tyle, że w ten sposób dalej gramy w jej grę, bo ona uwielbia konflikty, uwielbia stawiać się w roli ofiary (a teraz przecież my ją atakujemy!) i zamiast wyciągnąć wnioski, po prostu obróci tę sytuację po swojemu i to z nas zrobi czarny charakter. Na szczęście istnieje kilka inteligentnych sposobów, w jakie można sobie radzić z toksycznymi osobami w codziennym życiu: WYZNACZAJ GRANICE Najważniejsza jest zmiana w Twoim myśleniu – musisz zdać sobie sprawę, że nie masz żadnego obowiązku zagłębiania się w negatywne emocje toksycznej osoby, brania udziały w jej dramach ani słuchania jej narzekań. Nawet w takich sytuacjach, kiedy tą toksyczną osobą jest Twój partner albo ktoś z rodziny, nadal nie jesteś odpowiedzialna za jej emocje, zwłaszcza kiedy sama je wywołuje, nakręcając wokół siebie różne dramaty. Możesz się tak czuć, bo toksyczne osoby są mistrzami wciągania innych w swój chaos, ale jedyne, za co tak naprawdę jesteś odpowiedzialna w sytuacji z drugą osobą, to Twoje własne słowa i zachowania. Nie możesz brać odpowiedzialności za cały świat, za to, co ktoś sobie wymyślił, nie powinnaś się też czuć w obowiązku, żeby ratować tę osobę z każdej opresji i wiecznie poprawiać jej humor. Czasem znalezienie złotego środka może być trudne, zwłaszcza kiedy tą toksyczną osobą jest ktoś bliski, kogo jednak chcemy wspierać – ale warto rozróżniać gotowość do wsparcia od pozwalania, żeby ktoś polegał na Tobie ze wszystkimi swoimi emocjami i dramatami. Każda dorosła osoba prędzej czy później musi się nauczyć radzić sobie sama ze sobą – bo to jest jej obowiązek, a nie zadanie wszystkich wokół. Dlatego musisz nauczyć się stawiać granice, sobie i tej drugiej stronie. Nie każda sytuacja wymaga, żebyś naprawdę musiała zareagować, włączyć się w kłótnię czy poklepywać tę osobę po plecach, kiedy ona robi z siebie ofiarę – nawet jeśli ona każdą drobną pierdołę próbuje w ten sposób przedstawiać. Naucz się rozróżniać te sytuacje, kiedy Twoja reakcja może coś wnieść albo uważasz, że naprawdę jest potrzebna, od tych, które tak naprawdę można zignorować i się w nie nie zagłębiać, bo są tylko narzekaniem dla narzekania albo sztucznym robieniem dramatów z niczego. Spróbuj też wyznaczać limity czasowe. Kiedy w pracy toksyczny kolega przychodzi do Ciebie ponarzekać, powiedz mu z góry, że chętnie go wysłuchasz, ale masz tylko pięć minut, bo spieszysz się na spotkanie albo masz coś superpilnego do zrobienia. Albo kiedy dzwoni do Ciebie Twoja toksyczna siostra i z doświadczenia wiesz, że rozmowa potrwa półtorej godziny i będzie się składała tylko z narzekania na jej pracę albo chłopaka – spróbuj z góry nakreślić ramy, powiedz, że masz tylko piętnaście minut, a potem musisz kończyć, bo gdzieś wychodzisz albo coś robisz. To może się wydawać tanią sztuczką, ale jeśli nie chcesz zupełnie zignorować tej osoby, bo z jakichś względów chcesz czy musisz utrzymywać z nią relacje, pozwala Ci to zachować pewien balans. Nie wyjdziesz na kompletnie nieczułą i nie zignorujesz tej osoby, a jednocześnie nie zmarnujesz kolejnej godziny na słuchanie narzekań na kogoś, kto się na nią krzywo spojrzał. PAMIĘTAJ O SWOICH CELACH I SPRAWACH Toksyczni ludzie są mistrzami siania chaosu i wciągania Cię w swoje sprawy. A to oznacza, że swoimi dramatami odciągają Cię od rzeczy, które są ważne dla Ciebie. Czas poświęcony na zagłębianie się w pełen negatywnych emocji świat toksycznej osoby, to czas, którego nie poświęcasz na swoją pracę, realizację swoich celów, relacje z ludźmi, których kochasz i którzy sprawiają, że czujesz się dobrze, na swoje hobby, na dbanie o siebie, na odpoczynek… Lista jest długa. Zastanów się, dlaczego miałabyś rezygnować z ważnych dla siebie spraw i poświęcać tak dużo czasu toksycznej koleżance z pracy, kiedy mogłabyś w tym czasie robić mnóstwo innych rzeczy, które są dla Ciebie dużo ważniejsze. Naucz się rozpoznawać te momenty, kiedy ktoś niepotrzebnie wciąga Cię w wir swoich dramatów, i ucz się nadawać priorytet temu, co jest ważne dla Ciebie i czego Ty potrzebujesz. UWAŻAJ NA PLOTKI Osoby toksyczne uwielbiają rozmawiać o innych i oceniać ich za plecami. Dlatego najpewniej będą chciały z Tobą plotkować o wspólnych znajomych albo narzekać na to, jak (we własnej głowie) zostały przez nich potraktowane. Ale musisz na to bardzo uważać, bo to, że toksyczna osoba przychodzi do Ciebie i chce z Tobą obgadywać innych, nie czyni Cię wyjątkową i nie jest żadnym dowodem zaufania albo sympatii. Ona robi to prawie z każdym i możesz być pewna, że Ciebie też obgaduje, kiedy tego nie słyszysz. Musisz bardzo uważać, co mówisz przy takiej osobie – bo możesz być pewna, że powtórzy koleżance to, co o niej nagadałaś, żeby rozkręcić między wami aferę. A już zwłaszcza musisz uważać, jakie rzeczy zdradzasz takiej osobie na swój temat – bo ona nie dotrzyma tajemnicy i Twoje sekrety mogą się bardzo szybko rozejść po całym biurze czy wszystkich waszych znajomych. Najlepiej nie angażuj się w plotki. Jeżeli już musisz, to wysłuchaj, co toksyczna osoba ma do powiedzenia, ale nie dokładaj nic od siebie i nie komentuj w jej towarzystwie zachowania czy wyglądu innych osób – bo to może się bardzo łatwo obrócić przeciwko Tobie. PROPONUJ KONKRETNE ROZWIĄZANIA Toksyczni ludzie uwielbiają narzekać i analizować swoje dramaty w najdrobniejszych szczegółach, ale tak naprawdę nie szukają prawdziwych rozwiązań dla sytuacji, w jakich się znaleźli. Nie chcą niczego realnie zmienić – bo po co mieliby to robić, skoro oni żyją konfliktem i negatywnymi emocjami i to wszystko jest im potrzebne. Dlatego sprytnym sposobem na zniechęcenie toksycznej osoby do obarczania Cię jej problemami jest proponowanie bardzo konkretnych rozwiązań. Zamiast tylko potakiwać i mówić „o nie, ale przejebane”, „no nie, jak on tak mógł” – zacznij podsuwać konkretne pomysły, jak można rozwiązać dany problem, załagodzić konflikt, co konkretnie toksyczna osoba mogłaby zrobić, żeby poprawić sytuację. Tutaj znowu nie wychodzisz na kompletnie nieczułą osobę (bo przecież CHCESZ jej pomóc), więc nic nie można Ci zarzucić. Ale jednocześnie jeśli przyjmiesz taką strategię, to po kilku próbach toksyczna osoba szybko się nauczy, że nie jesteś taką widownią, jakiej ona potrzebuje – i pójdzie zawracać głowę komuś innemu. NIE DAJ SIĘ WZIĄĆ NA LITOŚĆ Toksyczne osoby często robią z siebie ofiarę, żeby wywołać u Ciebie konkretną reakcję – chcą Cię zmanipulować, żebyś coś dla nich zrobiła, stanęła po ich stronie w jakimś konflikcie, poświęcała im uwagę. Grają na Twoim współczuciu i dobrym sercu, żeby w jakiś sposób Cię wykorzystać. Pamiętaj o tym, kiedy następnym razem toksyczna osoba będzie Ci jęczeć nad uchem, jaka to ona jest biedna, ile ma problemów i jak przez te wszystkie kwasy z szefem nie zdąży na czas zrobić projektu – bo ona oczekuje, że zmięknie Ci serce, rzucisz wszystkie swoje sprawy i popędzisz zrobić projekt za nią. Nie daj się też nabrać na poczucie winy – bo często, kiedy odmawiasz zachowania się tak, jak oczekuje tego toksyczna osoba, ona tak obróci sytuację, żebyś wyszła na kogoś okropnego, kto złośliwie nie chce jej pomóc w potrzebie. Nie daj się wpędzić w poczucie winy, przez które będziesz marionetką toksycznej osoby – bo to jest jej sposób na kontrolowanie innych! NIE POZWÓL SIĘ SPROWOKOWAĆ Toksyczni ludzie często sami szukają zaczepki. Mówią i robią nieprzyjemne rzeczy, zwracają na siebie uwagę, starają się stworzyć sytuacje, kiedy ktoś połknie haczyk i da się sprowokować. Naucz się to dostrzegać i pamiętaj, co jest celem takiego zachowania. Postaraj się nie brać do siebie złośliwych rzeczy, które możesz usłyszeć od toksycznej osoby – ona mówi to, żeby zasiać w Tobie wątpliwości, zepsuć Ci humor, sprowokować konflikt, ale to jeszcze nie znaczy, że to, co mówi, jest prawdą. Zanim pozwolisz, żeby zepsuło Ci to humor, zastanów się nad intencją toksycznej osoby i pamiętaj, że to jest po prostu jej sposób funkcjonowania wśród ludzi – chociaż masz wrażenie, że jej słowa są wymierzone w Ciebie, to tak naprawdę ona szuka jakiejkolwiek zaczepki. Jeśli połkniesz haczyk i dasz się sprowokować, to po prostu tańczysz tak, jak ona Ci zagra. To nie jest łatwe, bo wszyscy w jakimś stopniu przejmujemy się tym, co myślą o nas inni – ale warto spróbować nauczyć się ignorować takie zaczepki. Tak naprawdę kiedy przejrzysz toksyczną osobę i jej intencje, jej próby sprowokowania konfliktu z czasem mogą Ci się zacząć wydawać śmieszne i łatwiej będzie puścić je mimo uszu. Pamiętaj też, że nie wszystko jest warte tego, żeby się o to kłócić. Toksyczne osoby często prowokują konflikty o pierdoły, tworzą je z niczego. Naucz się wybierać te walki, które są naprawdę ważne i rzeczywiście chcesz je stoczyć, i staraj się wycofywać z tych, które nic nie wnoszą i tylko marnują Twój czas i energię. To tak jak w związku – kłótnia o to, że partner nie wyniósł śmieci, nie jest kluczowa dla przetrwania waszego związku. I jeśli już macie się kłócić, to o coś, co jest naprawdę ważne i gdzie wasz związek potrzebuje prawdziwej zmiany. KONTROLUJ SWOJEGO WEWNĘTRZNEGO KRYTYKA Najlepszym przyjacielem toksycznej osoby jest Twój wewnętrzny krytyk – ten złośliwy głos w Twojej głowie, który mówi Ci, że nie jesteś wystarczająco dobra. Mówiąc do Ciebie, toksyczna osoba tak naprawdę często zwraca się właśnie do Twojego wewnętrznego krytyka, bo wie, że jego najszybciej może sprowokować. To dlatego przytyki i złośliwości toksycznych osób są takie trudne do zniesienia – bo uderzają w nasze różne kompleksy, sieją ziarno niepewności i sprawiają, że sami zaczynamy o sobie źle myśleć. Pamiętaj o tym i zanim bezkrytycznie przyjmiesz argumenty toksycznej osoby i pozwolisz, żeby Twój krytyk się rozszalał, zastanów się, dlaczego akurat te słowa tak Cię dotknęły. Najlepszą obroną przed toksycznymi osobami jest duża samoświadomość. Naucz się rozpoznawać swoje emocje i to, co je prowokuje. Kiedy wiesz, jakie zachowania i emocje Ci nie służą, co obniża Ci samoocenę, co sprawia, że się nakręcasz i dajesz się wciągnąć w konflikt, łatwiej Ci potem rozpoznawać takie chwile, zrobić krok w tył, unikać pewnych sytuacji czy się z nich wycofać. Łatwiej jest zignorować złośliwości, kiedy nie musisz działać instynktownie, bo rozpoznajesz, dlaczego coś akurat te słowa Cię tak dotknęły i jesteś w stanie sobie wytłumaczyć, że one nie muszą być prawdą. Wtedy zamiast przyjmować cudze emocje, powtarzać w głowie słowa toksycznej osoby na swój temat i pozwalać jej się ciągnąć w dół, możesz dużo skuteczniej zadbać o swoje własne emocje i odciąć się od tego gówna, które ktoś chce Ci wcisnąć. PAMIĘTAJ, ŻE MOŻESZ ZERWAĆ KONTAKT Nie masz obowiązku przyjaźnić się z każdym ani tkwić w związku z osobą, która jest dla Ciebie okropna. Otaczaj się ludźmi, wśród których czujesz się dobrze, którzy Cię inspirują, akceptują, pomagają Ci się rozwijać – a nie nieustannie ciągną Cię w dół. Jeśli ktoś ciągle sprawia, że czujesz się źle, masz prawo się od niego odciąć albo chociaż ograniczyć kontakty do niezbędnego minimum, jeżeli sytuacja nie pozwala na zupełne zerwanie kontaktów. Wiadomo, że to nie zawsze jest proste. Łatwiej odciąć się od toksycznej koleżanki, którą widujesz raz na miesiąc, niż od współpracownika albo kogoś z bliskiej rodziny. Nie zawsze możesz tak po prostu wycofać się z jakiejś sytuacji, a czasem może po prostu nie chcesz tego robić, bo generalnie lubisz swoją pracę i nie będziesz jej zmieniać przez jedną beznadziejną koleżankę. A kiedy mamy toksyczną osobę w rodzinie, jest podwójnie trudno, bo dochodzi jeszcze poczucie winy związane z tym, że miałabyś być złą córką czy wnuczką i zdystansować się wobec bliskiej osoby. Nie każdy musi być gotowy na taki drastyczny krok i nie każdy musi tego chcieć. Ale pamiętaj, że jeśli ktoś nieustannie sprawia, że czujesz się fatalnie, rani Cię, szkodzi Ci i nie reaguje, kiedy prosisz, żeby przestał, to masz prawo się od niego odsunąć albo ograniczyć kontakty do takiej dawki, żeby nie niszczyły Ci całej samooceny i całego życia. Masz prawo być szczęśliwa i traktować siebie z szacunkiem – nawet jeżeli ktoś próbuje Ci tego odmówić. Jest spora szansa, że jeśli zastosujesz te strategie, toksyczna osoba w końcu nauczy się, że jej „magia” na Ciebie nie działa – i da Ci spokój, szukając sobie bardziej podatnej ofiary. Warto pamiętać, że najlepsze, co możemy zrobić w relacji z toksyczną osobą, to zadbać o siebie – bo szanse, że uda Ci się ją zmusić do zmiany zachowania, są bardzo małe. Takie osoby rzadko wykazują się autorefleksją, nie wyciągają wniosków ze swoich relacji z ludźmi, nie chcą zmiany, a jeśli będziesz próbować je do tego zmusić, zrobią z Ciebie czarny charakter w swojej historii. Dlatego pamiętajcie – dbajcie o siebie i nie dajcie się wciągnąć w cudze dramaty!
Konieczne jest wtedy świadome przypominanie sobie o tym, jak chcesz zareagować w określonej sytuacji. Kosztuje Cię to dużo wysiłku. Wielokrotnie ponosisz porażkę, bo górę biorą Twoje wcześniejsze nawyki, silne emocje, do głosu dochodzą Twoje zranienia z przeszłości i zapalniki, których nie przepracowałaś.
Długo zastanawiałam się jaką kwestię merytoryczną poruszyć jako pierwszą na blogu. Tymczasem odpowiedź przyszła sama. Niedawno rozmawiałam ze znajomą, która nie jest prawnikiem. Zapytałam ją, co to według niej są „dobra osobiste”. Zastanawiała się dobrą chwilę, kiedy w końcu odpowiedziała, że według niej dobra osobiste są to takie przedmioty, które służą do jej osobistego użytku, jak na przykład telefon czy komputer. Nic bardziej mylnego! Dobra osobiste Dobra osobiste nie są przedmiotami materialnymi. Są to bowiem pewne wartości o charakterze niemajątkowym, których nie da się wyrazić w pieniądzu, a które wiążą się z osobowością człowieka. Jako przykłady dóbr osobistych można wymienić chociażby: zdrowie, wolność, dobre imię, godność osobistą, tajemnicę korespondencji, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, nietykalność mieszkania, twórczość naukową, wynalazczą i racjonalizatorską, a także życie prywatne i intymne, czy też kult pamięci osoby zmarłej. To oczywiście nie wszystkie dobra osobiste. Ich katalog jest bowiem stale poszerzany. Co istotne, Twoje dobra osobiste są chronione przez prawo i to niezależnie od tego jaki jest Twój stan majątkowy, jakie masz wykształcenie, czy gdzie mieszkasz. Nikt też nie ma prawa naruszać Twoich dóbr osobistych. To duże uproszczenie, ale można powiedzieć, że jeżeli ktoś słowem lub nawet gestem sprawił, że poczułeś się dotknięty, poniżony, zażenowany, zdenerwowany, zawstydzony, istnieje duże prawdopodobieństwo, że doszło do naruszenia Twoich dóbr osobistych. Dobre imię i godność osobista są bowiem najczęściej naruszanymi dobrami osobistymi. Prawo zaś chroni Twoje dobra osobiste, tak aby nikt nie narażał Cię na nieprzyjemności, nie psuł Twojej samooceny, czy nie rozpowszechniał wiadomości przedstawiających Cię w negatywnym świetle i narażającego Cię na utratę zaufania potrzebnego np. do wykonywania zawodu. Bezprawność naruszenia dóbr osobistych Pamiętaj jednak, że aby mówić w ogóle o naruszeniu dóbr osobistych, naruszenie to musi być bezprawne. Przykładowo nie będzie bezprawne osadzenie w zakładzie karnym osoby skazanej prawomocnym wyrokiem karnym. Takie działania jest zgodne z prawem. Nie można tu więc mówić o naruszeniu dobra osobistego skazanego w postaci wolności. Nie będzie także bezprawne przeprowadzenie zabiegu amputacji kończyny czy podłączenie kroplówki pacjentowi, który wcześniej wyraził na to zgodę. Nie można więc w takiej sytuacji mówić o naruszeniu dóbr osobistych takich jak zdrowie, czy nietykalność cielesna. Dopiero brak takiej zgody na zabieg może powodować odpowiedzialność z tytułu naruszenia dóbr osobistych. Obiektywność naruszenia dóbr osobistych Druga kwestia na którą należy zwrócić uwagę to obiektywność naruszenia dóbr osobistych. Jeżeli więc nie lubisz kiedy ktoś wobec Ciebie używa jakiegoś określenia, ale określenie to jest powszechne i obojętne w odbiorze społecznym, nie możesz wywodzić, że doszło do naruszenia Twojego dobrego imienia. Jest to bowiem tylko Twoje subiektywne odczucie. Tymczasem naruszenie dobrego imienia (podobnie jak innych dóbr osobistych) musi być obiektywne. Musi więc szkalować Cię w oczach innych osób. Mówiąc wprost, aby ocenić czy doszło do naruszenia dóbr osobistych trzeba spojrzeć na dane zdarzenie z punktu widzenia przeciętnej osoby. Dajmy na to takiego Kowalskiego. Jeżeli zatem według naszego Kowalskiego, który nie jest osobą przewrażliwioną, właściwie postrzega pewne zjawiska, reaguje standardowo, dane zachowanie narusza Twoje dobra osobiste, to możemy mówić o niedozwolonej ingerencji w sferę chronionych dóbr osobistych. Dobra osobiste – środki ochrony A jakie są środki ochrony dóbr osobistych? Tytułem przykładu można tu wymienić: 1. żądanie zaniechania naruszania dóbr osobistych: Żądać zaniechania możemy już w sytuacji, gdy dobro osobiste jest zagrożone, ale nie doszło jeszcze do jego naruszenia np. możemy żądać zaniechania publikacji książki naruszającej naszą prywatność i życie intymne. Żądać zaniechania działań naruszających dobra osobiste można też np. w sytuacji gdy do naruszenia już doszło, książka naruszająca prywatność i życie intymne ukazała się już w sklepach, ale istnieje ryzyko dalszych naruszeń i ingerencji, poprzez dalsze jej rozpowszechnianie. W takiej sytuacji można np. żądać wycofania ze sklepów niesprzedanych egzemplarzy takiej książki; 2. żądanie usunięcia skutków naruszenia: W zależności od konkretnego przypadku może to polegać np. na złożeniu oświadczenia w odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie np. na opublikowaniu przeprosin na stronie internetowej, w gazecie, a nawet w programie telewizyjnym; 3. żądanie zapłaty zadośćuczynienia: Chodzi tutaj o zrekompensowanie krzywdy (cierpień psychicznych), której doznałeś na skutek naruszenia Twoich dóbr osobistych. Twoja krzywda nie ma wymiernego charakteru, więc zadośćuczynienie ma łagodzić skutki naruszenia, niejako przywrócić Cię do równowagi psychicznej, sprawić jednym słowem, że poczujesz się lepiej. Jeśli uznasz to za stosowne, możesz także żądać zapłaty zadośćuczynienia na dowolnie wybrany cel społeczny; 4. żądanie zapłaty odszkodowania: Żądać odszkodowania można wtedy, gdy wskutek naruszenia dóbr osobistych została wyrządzona szkoda majątkowa, np. jeśli zostałeś pobity i utraciłeś zdolność do pracy zarobkowej, możesz żądać od sprawcy naprawienia szkody, w tym płacenia renty z uwagi na utraconą zdolność do pracy. Zdrowie jest bowiem Twoim dobrem osobistym. Nie ma przeszkód aby skorzystać z kilku bądź nawet wszystkich środków ochrony dóbr osobistych. Podsumowanie Na koniec warto wspomnieć, że bywa tak, że naruszenie dóbr osobistych jest widoczne „na pierwszy rzut oka”, a czasem trzeba sięgnąć po bogate orzecznictwo sądowe, w tym orzecznictwo Sądu Najwyższego, by móc właściwie ocenić dany przypadek. Nie ma bowiem dwóch identycznych sytuacji, a każda sprawa wymaga indywidualnego podejścia. Coś co wydaje Ci się oczywistym naruszeniem dóbr osobistych, może wcale nim nie być. Trzeba też zawsze właściwie dobrać środki ochrony dóbr osobistych. Małe szanse ma osoba, która w postępowaniu sądowym żąda wyrecytowania tekstu przeprosin w programie telewizyjnym, podczas gdy jej dobre imię zostało naruszone podczas prywatnej rozmowy. Osobiście, w pracy zawodowej niejednokrotnie analizuję orzecznictwo sądowe, aby szybciej i trafniej ocenić daną sytuację i dobrać właściwe środki ochrony dóbr osobistych. W czym mogę Ci pomóc?
co powiedzieć osobie która cię obgaduje
